اختلال دوقطبی (Bipolar disorder ) چیست؟
اختلال دو قطبی نوعی بیماری روانی است که در آن حالت بیمار میان شیدایی(مانیا) و افسردگی در نوسان است. در فاصله میان این دوره ها بیمار دوره های سالم را دارد. این حالتها فاز شیفتگی و شیدایی و فاز افسردگی خوانده میشوند.
اختلال دو قطبی میتواند ناشی از حوادث بیرونی باشد مانند استرس، و فشارهای روحی عمومی و در دوران نوجوانی شروع به ظاهر شدن میکند.
این بیماری تا آخر عمر باقی میماند. خطر اینکه یک فرد در طول زندگی خودگرفتار بیماری اختلال دوقطبی شود چیزی بین یک تا دو درصد است و در سراسر جهان به یک اندازه شایع است.
بیماری اختلال دوقطبی یک بیماری ژنتیک است و بر روی کارکرد مغز تاثیر میگذارد.
دوره افسردگی
دوره افسردگی با علائمی مانند کرختی، بی‌حوصلگی، عدم تمایل ایجاد ارتباط با دیگران، کناره‌گیری از جامعه و گریز از جمع، ناامیدی به زندگی، عدم لذت و شادی از زندگی شروع میشود. به‌تدریج این افراد دچار اختلال در خواب شده و بعضی از آنها نیز دچار کم‌خوری یا پرخوری عصبی میشوند. اختلال در کنش‌ها و فعالیت‌های جنسی دارند؛ تمایلی به ارتباط با جنس مخالف ندارند و اگر هم رابطه‌ای برقرار کنند از آن لذتی نمی‌برند. افکار خودکشی را در سر می‌پرورانند. گاهی هم افکار قوت گرفته و اقدام به خودکشی می‌کنند. بینش کاملا منفی دارند و همه موفقیت‌های زندگی‌شان را به شانس نسبت می‌دهند و خود را انسان نالایق و بی‌کفایتی می‌دانند، اعتماد به نفس بسیار پایینی دارند و معمولا کلمات را آرام بیان می‌کنند و تمایلی برای ورود به بحث‌های بین فردی یا گروهی ندارند. شکننده هستند و خیلی زود ناراحت میشوند و گریه می‌کنند.
دوره شیدایی یا مانیا
در دوره شیدایی یا مانیا اثری از غم، کسالت و ناامیدی در فرد دیده نمی‌شود. این افراد انرژی بسیار زیادی دارند. شاد هستند و در پوست خود نمی‌گنجند. فعالیت فیزیکی زیادی دارند و از راه‌رفتن، پیاده‌روی و دویدن خسته نمی‌شوند، نمی‌توانند یکجا بنشینند، مدام حرف می‌زنند و از این شاخه به آن شاخه می‌پرند. افراد مانیک خوشبینی‌های افراطی کذایی نسبت به خود، دیگران و آینده‌شان دارند. این نوع از خوشبینی افراط گونه باعث میشود فرد نتواند تعریفی از واقعیت داشته باشد و در زندگی خسارت‌های زیادی را متقبل میشود. دنیا را سیاه و سفید می‌بینند؛ یا همه چیز خوب است یا بد است مثلا یک نفر را در حد تقدس دوست دارند یا از یک نفر بشدت متنفرند. در عین حال آستانه خلقشان سریع تغییر میکند. یعنی در عین اینکه بسیار خوشحال و پرهیجانند به طرز عجیبی تغییر خلق داده و شروع به گریه می‌کنند. از آنجا که میزان انرژی و هیجانشان زیاد است، قدرت تمرکزشان معکوس و خیلی کم بوده و نمی‌توانند کارها را به خوبی انجام دهند. پرش افکار دارند و نمی‌توانند افکاری منسجم داشته باشند. نمی‌دانند چه می‌گویند و به چه فکر می‌کنند. وقتی به طور مستمر فعالیت دارند بالطبع دچار خستگی نیز میشوند. در تصمیمات زندگی درست عمل نمی‌کنند و تصمیم‌هایشان زودگذر است و با همین تصمیمگیریهای عجولانه خیلی چیزها را از دست می‌دهند.
وقتی بیماری شدید میشود معمولا به سر و وضع خودشان رسیدگی نمی‌کنند. ممکن است حمام نروند یا لباس‌های کثیفی به تن کنند. برخلاف دوره افسردگی در دوره مانیا بشدت تمایل به ارتباط جنسی دارند. اختلال در تکلم و خوردنشان فقط به شکل پرحرفی و پرخوری است. بعضی از آنها نیز خودبزرگ بینی شدید دارند؛ مثلا فکر می‌کنند انسان بسیار مهمی هستند. اعتماد به نفس بسیار و آستانه تحمل بسیار پایینی دارند و خیلی تحریک‌پذیرند و در مقابل شرایط نامتعادل از خود پرخاشگری نشان می‌دهند. گاهی در افراد دچار مانیک رفتارهایی مانند ولخرجی وجود دارد که در آن تصمیم‌گیری و تفکری وجود ندارد.
متخصص کاردرمانی یلدا امتنان
کاردرمانی تخصصی شیراز
کاردرمانی شیراز
گفتاردرمانی شیراز